Każdy jest nieracjonalny – dowodzi psychologia

Tak – również ty jesteś nieracjonalny. Nawet, jeśli wydaje ci się, że jesteś inteligentny. Więcej – nawet jeśli faktycznie jesteś inteligentny. Każdy człowiek w pewnych sytuacjach wykazuje się nieracjonalnością. I oczywiście nie chodzi o zachowanie w stanie zakochania. O tym, że zachowujemy się nieracjonalnie, kiedy jesteśmy zakochani, wie chyba każdy, kto przynajmniej raz był zakochany lub ma znajomego, który był. Psychologia ma jednak wiele dowodów na to, że również w „zwykłym stanie” ludzie wykazują czasami zadziwiającą nieracjonalność. Przykład? Jeśli chcemy wyrzucić kostką do gry wyższą cyfrę, rzucamy nią mocniej, a kiedy chcemy wyrzucić niższą cyfrę – rzucamy słabiej. Nieracjonalne, ale badania psychologiczne wskazują, że bardzo częste. Innym przykładem jest nierealistyczny optymizm. Nie doceniamy prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzeń negatywnych a przeceniamy prawdopodobieństwo zdarzeń pozytywnych. Nie chodzimy regularnie do lekarza, mimo że wiemy, iż jesteśmy w wieku, w którym już powinniśmy. Ale „nowotwór i ja? Nie, to się nie zdarzy. Wiem, że inni na to chorują, ale ja na pewno nie zachoruję”. „O! Jest kumulacja w Dużym Lotku? Gram!”

Co jeszcze mówi psychologia? Dowód na ludzką nieracjonalność to także wpływ jaki mają na nas inni ludzie. Badania psychologów dowodzą, że jesteśmy w stanie sprawić komuś bardzo duży ból, a nawet pozbawić go zdrowia i życia, jeśli tylko takie polecenie wyda nam ktoś, kto wydaje się nam autorytetem. Pokazano to w badaniach, w których uczestnicy wcielali się w rolę nauczyciela i za błędy swoich uczniów mieli karać ich coraz większymi wstrząsami elektrycznymi. Takie polecenie dostawali od eksperymentatora w białym kitlu, który był dla nich w tym przypadku autorytetem. W rzeczywistości „uczniowie” byli pomocnikami eksperymentatora i jedynie symulowali porażenie prądem. Całe szczęście, ponieważ gdyby wstrząsy były prawdziwe, duża część z nich straciłaby życie…

Tak. Wszyscy jesteśmy nieracjonalni. Dowodów na ludzką nieracjonalność jest naprawdę wiele. Temat jest gruntownie zbadany przez psychologów i nadal pojawiają się kolejne badania na to wskazujące. Można poczytać o tym w różnych badaniach z psychologii oraz na blogach psychologicznych. Warto dowiedzieć się więcej na ten temat, aby lepiej zrozumieć zachowanie swoje i innych.